XII Evropska nedelja prevencije raka grlića materice obeležava se od 28. januara do 3. februara 2018.g. u cilju podizanja svesti žena o raku grlića materice i prevenciji raka. U toku ove nedelje prenosimo poruku o značaju dostupnih preventivnih pregleda i mera prevencije u našoj zemlji, u cilju sprečavanja obolevanja i umiranja od raka grlića materice.
Osnovna poruka svim ženama je da je rak grlića materice maligna bolest koja se može sprečiti. „STOP RAKU GRLIĆA MATERICE“ je slogan koji će obeležiti potrebu da još jednom apelujemo na naše sestre, majke, ćerke, prijateljice, da u Evropskoj nedelji prevencije raka grlića materice razmišljaju o svom reproduktivnom zdravlju, i da u toku godine odvoje „dan za zdravlje“, kada će posetiti svog lekara i iskoristiti neku od dostupnih mogućnosti prevencije.
U Evropi svake godine ova bolest se otkrije kod 60 000 žena, a oko 30 000 žena godišnje umre zbog raka grlića materice. Rak grlića materice predstavlja ozbiljan javnozdravstveni problem i u Srbiji. Prema podacima Registra za rak, Instituta ,, Batut``, svake godine se u proseku se u našoj zemlji registruje oko 1.200 novoobolelih žena od raka grlića materice, dok više od 400 žena izgubi život. Većina smrtnih slučajeva mogla se sprečiti da je bolest otkrivena na vreme i da se na vreme pristupilo lečenju. Po obolevanju od raka grlića materice, Srbija se nalazi na četvrtom mestu u Evropi, posle Rumunije, Litvanije i Bugarske. Nažalost, naša zemlja se po umiranju od ove vrste raka kod žena, nalazi na trećem mestu u Evropi, odmah posle Rumunije i Moldavije.

U pirotskom okrugu u 2015.g. registrovano je 12 novoobolelih žena a umrla je 1 žena, ( u 2014.g. obolelo je 9 žena, u 2013. obolelo je 7), što je evidentno smanjenje u odnosu na 2012. godinu kada je obolelo 16, a umrlo 5 žena.
U Pirotskom okrugu, u opštini Pirot od 2014. godine radi se organizovani skrining raka grlića materice. Prvi krug u okviru trogodišnjeg ciklusa je započet početkom 2014. godine. U toku organizovanog skrininga očekivani izlazni rezultati su povećan broj novootkrivenih žena od ove vrste raka u prvom trogodišnjem ciklusu. Sa daljim aktivnostima u okviru sledećih ciklusa skrininga doći će do smanjenja broja novootkrivenih žena uz smanjivanje stopa mortaliteta od ove maligne lokalizacije. U Pirotskom okrugu već godinama su niske stope mortaliteta od raka grlića materice, što govori o dugogodišnjem odličnom radu službi za ginekologiju u domovima zdravlja kao i ginekološkom odeljenju Opšte bolnice Pirot.
Jedna od efikasnih mera pravencije je imunizacija protiv humanog papiloma virusa, ali ne isključuje potrebu za obavljanjem preventivnih pregleda budući da postojeće vakcine ne štite od svih tipova HPV. Važno je znati da se skoro svaki slučaj raka grlića materice može sprečiti.
Dobro organizovani skrining programi mogu da spreče i do 80% slučajeva raka grlića materice.

U okviru Nedelje prevencije raka grlića materice u Srbiji će se u periodu od 28. januara do 3. Februara 2017. godine sprovesti brojne aktivnosti kako u zdravstvenim ustanovama, tako i u zajednici, koje koordiniše i organizuje Institut za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut“.
Preporučene aktivnosti se odnose na:
• distribuciju edukativno-promotivnog materijala na javnim mestima kao što su tržni centri, metro stanice, autobuske stanice, kao i pružanje saveta i informacija o značaju korišćenja dostupnih preventivnih programa,
• organizovanje edukativnih seminara za stanovništvo u lokalnoj zajednici, u školama, fakultetima, radnim organizacijama,
• organizovanje predavanja o prevenciji raka grlića materice u cilju informisanja žena o tome šta mogu da učine kako bi izbegle pojavu raka grlića materice.
• održavanje seminara o prevenciji karcinoma grlića materice namenjenih studentima medicine kao i zdravstvenim radnicima,
• javne manifestacije, nastupe u medijima
• online diskusije na temu prevencije grlića materice.

Nedelja prevencije raka grlića materice treba da unapredi informisanost žena i opšte populacije o značaju preventivnih pregleda žena i istovremeno da utiče na unapređenje sprovođenja programa organizovanog skrininga raka u našoj zemlji.
Ciljnu grupu za sprovođenje organizovanog skrininga raka grlića materice čine žene uzrasta 25 –64. godine.
U Domu zdravlja Pirot u Službi za zdravstvenu zaštitu žena u 2017.godini sprovodio se organizovani skrining raka grlića (prva godina drugog ciklusa): sa područja opštine Pirot u 2017. pozvano je na pregled 6970 žena životne dobi od 25 do 64 godine, a planirano je da se pregleda 3400 žena. Odazvalo se 2631 žena što čini 77,03% od planiranih 3400 pregleda. Takođe, 2631 žena čini 37,5% od svih pozvanih žena, što je još uvek nizak odaziv. Konstatovan je nešto slabiji odaziv u mlađim generacijama u okviru organizovanog skrininga zato što se PAP test radi kod trudnica pri prvom pregledu. Takođe, među njima su i porodilje i studentkinje van Pirota. Od žena koje su se javile na pregled 2631 žena je testirano, urađen je PAP test. Od 2631 PAP testova, 2575 (97,87%) žena je sa negativnim tj. dobrim nalazom, a kod 34 žene je pozitivan nalaz (1,3%).
Dopunske dijagnostičke procedure sprovedene su kod 42 žene (kolposkopije, biopsije...) i kod 8 žena dokazane prekancerozne promene, a kod tri žene rak grlića.

• Saopštenje Zavoda za javno zdravlje Pirot